اپیدمیولوژی بیماری‌های چشم در جانبازان یک چشم نابینا در 19 استان کشور طی سال‌های 1389 تا 1395

زمینه و هدف: یکی از آسیب­های جسمی دائمی که در بازماندگان جنگی به فراوانی یافت می­شود نابینایی است. در جانبازان یک چشم نابینا، نگهداری و مراقبت از سلامت چشم باقی­مانده برای جلوگیری از نابینایی کامل فرد بسیار حائز اهمیت است. این مطالعه با هدف بررسی بیماری­ها و اختلالات هر دو چشم بینا و نابینا، در جانبازان یک چشم نابینا صورت گرفت. روش‌ها: تعداد 1820 نفر از جانبازان یک چشم نابینا طی سال­های 1389 تا 1395 از 19 استان کشور مورد معاینه قرار گرفتند. اطلاعات جمعیت شناختی آنان شامل سن، جنسیت، وضعیت تأهل، درصد جانبازی، مصدومیت همراه، سطح تحصیلات و وضعیت اشتغال آنان جمع آوری شد. پس از معاینه چشم جانبازان، بیماری­های چشم بینا، چشم نابینا و اختلالات پلکی توسط پزشک متخصص چشم به ثبت رسید. همچنین، برنامه درمانی هر بیمار به وی ارائه شد. یافته‌ها: میانگین سن 1820 نفر از جانبازان یک چشم نابینا در مطالعه 8/7±8/45 سال بود. حدود دوسوم (6/73 %) آنان بجز نابینایی از یک چشم، مصدومیت­های دیگری داشتند. بیش از نیمی (2/54 %) از چشم­های نابینا دچار بیماری بودند. فراوان­ترین (11 %) بیماری چشم نابینا فتیزیس بولبی (Phthisis bulbi) بود. در معاینه چشم بینا، 405 (2/22 %) مورد بدون مشکل تشخیص داده شدند و فراوانی بیماری­ها بدین شرح بود: عیوب انکساری 620 (1/34 %)، پیرچشمی 533 (3/29 %)، کاتاراکت 62 (4/3 %)، گلوکوم 32 (7/1 %) و سایر 168 (3/9 %). بجز گلوکوم، تمامی بیماری­های چشم بینا با سن شرکت­کنندگان در ارتباط بودند (05/0>P). انتروپیون (1/13 %) و بسته نشدن کامل پلک (8/9 %) شایع­ترین اختلالات پلک بودند. اکثریت چشمان نابینا (7/93 %) و بینا (3/94 %) نیاز به پیگیری در یک سال آینده بعد از مطالعه داشتند. نتیجه‌گیری: فراوان ترین بیماری درچشم نابینا فتیزیس بولبی، فراوان ترین اختلالات در چشم بینا عیوب انکساری و فراوان­ترین اختلال پلکی در جانبازان تک چشم انتروپیون بود. با توجه به اهمیت حفظ بینایی چشم باقیمانده و فراوانی بیماری­ها در هر دو چشم جانبازان مورد مطالعه، معاینه دوره­ای این افراد ضروری است.